Bàn về tài năng và sứ mệnh của LHP Talents

Phạm Bình Đàm

Tổng Lãnh sự VN tại Hồng Kông, Trung Quốc

Nguyên Giám đốc Trung tâm Biên-Phiên dịch Quốc gia, Bộ Ngoại giao, Đại sứ Việt Nam tại UAE 

LHP TALENTS – Quỹ Hỗ trợ phát triển tài năng Thành Nam đã ra đời từ tâm huyết, đóng góp của các thế hệ cựu học sinh Trường PTTH Chuyên Lê Hồng Phong – Nam Định nhằm thực hiện một sứ mạng: hỗ trợ, chắp cánh tài năng trẻ, các bạn đang học tập trong mái trường Lê Hồng Phong hoặc đang chập chững những bước đi đầu tiên vào tương lai.

Trong bất kỳ nỗ lực, dự án chung nào, điều quan trọng cốt yếu là có sự thống nhất về khái niệm, cách hiểu để từ đó cùng nhau hành động hướng đến đích. Hỗ trợ, chắp cánh tài năng: đúng, hay và trúng. Trong thời đại nào thì thành bại cũng đều do yếu tố con người là chính. Đất nước nào, tổ chức nào cũng khao khát tìm kiếm, mời chào tài năng, bởi tài năng chính là nhân tố có thể thay đổi cán cân, giúp một tổ chức hay rộng hơn là một quốc gia tồn tại và phát triển, vượt lên trên những đối thủ cạnh tranh. Nhưng tài năng là gì, một người như thế nào có thể gọi là tài năng?

Bài viết là một góc nhìn cá nhân của tác giả, một cựu học sinh Khóa (1986-1989) rút ra từ chính những trải nghiệm, những gì đã thấy, đã nghe, từ những cuộc gặp gỡ, tiếp xúc các nhân vật, các giới mà người viết có may mắn có được từ một nghề rất đặc thù là ngoại giao và phiên dịch ngoại giao cấp cao. Vì vậy, bài sẽ không mang tính chất của một bài nghiên cứu khoa học, và những đánh giá, nhận định chỉ hoàn toàn mang tính cá nhân.

Cấp độ cao nhất, vượt hẳn lên trên tài năng, đó là cấp độ của những thiên tài. Đó là những người có phát minh, sáng chế, có ảnh hưởng, đóng góp vượt xa khuôn khổ quốc gia, xuyên thời gian, những người có thể làm thay đổi cuộc sống, lịch sử nhân loại, thay đổi tiến trình lịch sử hay số phận của một quốc gia. Nhà bác học Niu-tơn, Anh-xtanh chắc chắn là những thiên tài khoa học; Mô-da là thiên tài âm nhạc; Trần Hưng Đạo là thiên tài quân sự; Hồ Chí Minh là lãnh tụ thiên tài. Những bậc thiên tài thực sự là tinh hoa của nhân loại, không phải quốc gia nào, thời nào cũng có.

Tài năng, theo cách hiểu thông thường nhất là những người có năng lực, trí tuệ, tri thức cao trong những lĩnh vực chuyên môn cụ thể, có khả năng làm chuyển biến, tạo thay đổi tích cực trong tổ chức của mình và rộng hơn là ở tầm quốc gia. Những chuyên gia hàng đầu, các nhà chuyên môn, quản lý giỏi, các ngôi sao thể thao, giải trí … đều là những tài năng. Một người chỉ có thể gọi là tài năng nếu thực sự có đóng góp, giải pháp, tạo được chuyển biến, mang lại được những kết quả đáng kể thực sự. Nếu là tài năng khoa học thì phải có những công trình, kết quả nghiên cứu có ý nghĩa, nếu là tài năng nghệ thuật thì phải có tác phẩm, giải thưởng được ghi nhận, tài năng kinh doanh phải thể hiện được trong kết quả kinh doanh với khoảng thời gian đủ dài.

Cần nhìn tài năng như một phổ, gồm nhiều dải, nhiều lớp, nghĩa là có những tài năng nhỏ, tài năng lớn, thậm chí có tài năng phi thường. Những tên tuổi như Trịnh Công Sơn, Ngô Bảo Châu chắc chắn là những tài năng lớn, nhưng nếu gọi là thiên tài thì sẽ nhiều ý kiến bất đồng vì những đóng góp, những công trình của họ có thể chưa ở tầm phổ quát toàn cầu, chưa chứng minh được ý nghĩa, giá trị vượt thời gian.

Nếu học sinh, sinh viên luôn đứng đầu trong các kỳ thi, đoạt giải quốc gia, thậm chí quốc tế, những bạn chưa qua tuổi thành niên nhưng đã để lại những dấu ấn mạnh mẽ trong cộng đồng học sinh, sinh viên có được gọi là tài năng không? Có, họ là những học sinh, sinh viên tài năng và là tương lai của đất nước. 

Những bạn học sinh học giỏi, hát hay, đá bóng giỏi … thì chưa thể xếp vào nhóm tài năng. Họ có những biểu hiện, có sự loé sáng của tài năng ở những thời điểm nhất định nhưng để thành tài năng thì vẫn cần phải chứng minh, phải vượt lên trên một bậc nữa. Nói cách khác, để gọi là học sinh, sinh viên tài năng thì phải có những kết quả đo đếm được, phải được công nhận. Được thầy khen là thông minh, giỏi toán nhất trường nhưng nếu không có thành tích hay giảithưởng thì rất khó để được công nhận.

Vậy người giỏi có phát triển thành người tài được không? Và người tài có thui chột, xuống cấp thành những người tầm thường, thỉnh thoảng cũng có ý hay nhưng không ai tin, không mang lại kết quả gì không? Câu trả lời là có. Tài năng ngoài yếu tố di truyền, thiên phú thì nỗ lực, kiên trì và may mắn đóng vai trò không hề nhỏ. Một cầu thủ đá chân đất, người dẻo, giỏi rê dắt bóng sẽ mất nhiều ngàn giờ tập luyện, được lọt vào mắt xanh của tuyển trạch viên, được đồng đội hỗ trợ trong các trận đấu mới có thể trở thành một tài năng bóng đá để từ đó trở thành thương hiệu quảng cáo tiền tỉ. Người có tố chất kinh doanh nhưng không dám dấn thân, không nỗ lực học hỏi, không đứng lên sau những thất bại, không có đối tác tốt, không có chút may mắn của thị trường thì chắc chắn không trở thành tài năng kinh doanh. Ở chiều ngược lại, khi đã là cầu thủ lớn nhưng sinh hoạt bê tha, phong độ rơi thảm sẽ đánh mất mình rất nhanh để trở thành khán giả xem đồng đội mình thi đấu.

LHP TALENTS là sự hội tụ nguồn lực, trí tuệ, tâm huyết của các cựu học sinh Lê Hồng Phong mong muốn góp phần khơi dậy, hỗ trợ và chắp cánh cho tài năng, tạo lực đẩy, tạo xúc tác, đòn bẩy để học sinh giỏi trở thành học sinh tài năng; học sinh, sinh viên tài năng thành những nhân tài có khả năng đóng góp cho phát triển của tổ chức, cộng đồng, đất nước. 

Cụ thể hơn, Quỹ sẽ cung cấp những học bổng, giải thưởng, hỗ trợ truyền thông, giúp tư vấn, định hướng phát triển, giới thiệu cơ hội học bổng, cơ hội việc làm, thậm chí trực tiếp tuyển dụng, kèm cặp những tài năng trẻ từ mái trường Lê Hồng Phong.

Điều cần nhấn mạnh là ngoài nguồn tài chính đóng góp từ các mạnh thường quân, những cựu học sinh Lê Hồng Phong thành đạt muốn hỗ trợ các thế hệ trẻ Lê Hồng Phong thì thế mạnh chính của Quỹ chính là bản thân các cựu học sinh nay đã là những tài năng khẳng định được tên tuổi, có chỗ đứng vững chắc trong xã hội, trong các cộng đồng của mình. Họ có thể là nguồn cảm hứng, có thể tổ chức những buổi nói chuyện, hội thảo chuyên đề, có thể tư vấn 1-1 và có thể trực tiếp đỡ đầu cho những bạn trẻ phù hợp. Có một chân lý khá đơn giản: người tài sẽ nhìn ra người tài. Vấn đề có tính quy luật là người tài phải gánh vác trách nhiệm lớn hơn người bình thường. Hỗ trợ, đào tạo thế hệ tài năng kế cận nằm trong trách nhiệm đó, và các tài năng cựu học sinh Lê Hồng Phong chắc chắn không bao giờ thoái thác. 

- Nguồn: LHP Talents -